Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2009

Dogtooth


Για έμας που μεγαλώσαμε στην δεκαετία του 1990 με την ιδιωτική τηλεόραση ο ελληνικός κινηματογράφος άρχιζε με την Αλίκη (ούτε το επίθετο δεν χρειάζεται να γράψω για να με καταλάβετε) και τελείωνε στον Θανάση Βέγγο. Μην με παρεξηγήσετε, ο Βέγγος είναι ο αγαπημένος μου ηθοποιός και οι ταινίες του είναι αριστουργήματα κωμωδίας και σουρρεαλισμού αλλά σκηνοθέτες όπως ο Αγγελόπουλος, ο Βούλγαρης, ο Κούνδουρος, ο Νικολαίδης κ.α. απλά δεν υπήρχαν για τα ιδιωτικά κανάλια. Έπρεπε να μεγαλώσουμε λίγο για να ξαναεκτιμήσουμε την ΕΡΤ και να γνωρίσουμε την άλλη πλευρά του ελληνικού κινηματογράφου. Θυμάμαι ότι είχα καθήσει ένα βράδυ να δω επιτέλους τον Θίασο του Θόδωρου Αγγελόπουλου στην Κινηματογραφική Κυριακή στην ΕΡΤ 3 -τότε- με τον Μπακογιαννόπουλο να προλογίζει! Αυτό ήταν. Η άποψη μου για τον κινηματογράφο είχε αλλάξει άρδην.
Θα μου πείτε τώρα γιατί σας τα λέω όλα αυτά. Τα λέω -και θα τα φωνάζω- γιατί οι νέοι της δεκαετίας του 2000 δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τη λαίλαπα του Hollywood και τη μιζέρια των ιδιωτικών καναλιών αλλά και την καταστροφή της ΕΡΤ και την απαξίωση των κινηματογράφων με τη δημιουργία των Village και λοιπών.
Και φτάνω επιτέλους στο θέμα μου. Πριν κανά μήνα είδα την Στρέλλα του Πάνου Κούτρα που συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Την επόμενη βδομάδα πήγα με φίλους να δω την Ακαδημία Πλάτωνος του Φίλιππου Τσίτου και πριν μερικές μέρες πήρα δυο φίλες και κόψαμε εισιτήριο στον κινηματογράφο Ζέα να δούμε τον Κυνόδοντα του Γιώργου Λάνθιμου που κέρδισε δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών! Είναι ο νέος πραγματικά καλός ελληνικός κινηματογράφος.
Στην προβολή που πήγαμε υπήρχαν άλλοι τρεις άνθρωποι. Η ταινία ξεκίνησε και για την πρώτη μισή ώρα προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι γίνεται (δεν είμαστε δα και κριτικοί ούτε φυικά θέλουμε να γίνουμε). Μία πενταμελής οικογένεια ζει κάπου έξω από την πόλη. Οι γονείς έχουν δημιουργήσει ένα φαντασιακό κόσμο για τα παιδιά τους τα οποία φυσικά είναι ενήλικα. Τα αεροπλάνα που περνάνε είναι παιχνίδια που πέφτουν στον κήπο, οι γάτες είναι τέρατα και ούτω καθεξής. Κανένας δεν επιτρέπεται να βγει ή να μπει στο σπίτι εκτός από την Χριστίνα που δουλεύει στο εργοστάσιο του πατέρα και ικανοποιεί τις σεξουαλικές ορέξεις του γιου.
Τα κορίτσια απομονωμένα όπως είναι απ'την πραγματικότητα και τους ανθρώπους, εφευρίσκουν τους δικούς τους τρόπους σεξουαλικής ικανοποίησης και προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει με το σώμα και το μυαλό τους χωρίς την καθοδήγηση και τα ερεθίσματα που χρειάζονται. Τα αποτελέσματα μερικές φορές είναι κωμικά αλλά τις περισσότερες παρότι αστεία δεν σου επιτρέπουν να γελάσεις παρά να περιμένεις το χειρότερο.
 Κατά τη γνώμη μου η ταινία του Λάνθιμου είναι ένας εφιάλτης. Κανείς δεν θά ήθελε να τη δει. Μια μέλετη πάνω στα ανθρώπινα συναισθήματα, ξεγυμνωμένη από οποιοδήποτε συναίσθημα. Η σκηνοθεσία είναι τόσο καλή που κάμερα απλά δεν υπάρχει. Δεν είναι η οθόνη μπροστά μας αλλά το ίδιο το γεγονός. Γινόμαστε μάρτυρες μιας ιστορίας που θα προτιμούσαμε να μην την γνωρίζουμε. Ο Κυνόδοντας χώνεται στη σάρκα μας.

Στην Στρέλλα είναι ακριβώς αυτά τα συναισθήματα που σε αρπάζουν και σε βάζουν μέσα στο πανί. Δεν μπορείς να μείνεις ουδέτερος απέναντι στην τραγικότητα της ηρωίδας. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στον Κυνόδοντα. Ο Λάνθιμος δεν μας επιτρέπει να ταυτιστούμε με τους ήρωες του αλλά αυτό δεν μας αποτρέπει από το να ζούμε αυτή την ιστορία σαν να'μασταν εκεί.
Δεν ξέρω αν το χάσατε ή αν εγώ έχασα το παιχνίδι -είπαμε: κριτικός δεν είμαι. Γράφω για να σας κινήσω το ενδιαφέρον να πάτε να τη δείτε. Και τον Κυνόδοντα και τη Στρέλλα και την Ακαδημία Πλάτωνος και τις υπόλοιπες φετινές ελληνικές ταινίες. Κάτι κινείται επιτέλους...


Dogtooth


Για έμας που μεγαλώσαμε στην δεκαετία του 1990 με την ιδιωτική τηλεόραση ο ελληνικός κινηματογράφος άρχιζε με την Αλίκη (ούτε το επίθετο δεν χρειάζεται να γράψω για να με καταλάβετε) και τελείωνε στον Θανάση Βέγγο. Μην με παρεξηγήσετε, ο Βέγγος είναι ο αγαπημένος μου ηθοποιός και οι ταινίες του είναι αριστουργήματα κωμωδίας και σουρρεαλισμού αλλά σκηνοθέτες όπως ο Αγγελόπουλος, ο Βούλγαρης, ο Κούνδουρος, ο Νικολαίδης κ.α. απλά δεν υπήρχαν για τα ιδιωτικά κανάλια. Έπρεπε να μεγαλώσουμε λίγο για να ξαναεκτιμήσουμε την ΕΡΤ και να γνωρίσουμε την άλλη πλευρά του ελληνικού κινηματογράφου. Θυμάμαι ότι είχα καθήσει ένα βράδυ να δω επιτέλους τον Θίασο του Θόδωρου Αγγελόπουλου στην Κινηματογραφική Κυριακή στην ΕΡΤ 3 -τότε- με τον Μπακογιαννόπουλο να προλογίζει! Αυτό ήταν. Η άποψη μου για τον κινηματογράφο είχε αλλάξει άρδην.
Θα μου πείτε τώρα γιατί σας τα λέω όλα αυτά. Τα λέω -και θα τα φωνάζω- γιατί οι νέοι της δεκαετίας του 2000 δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τη λαίλαπα του Hollywood και τη μιζέρια των ιδιωτικών καναλιών αλλά και την καταστροφή της ΕΡΤ και την απαξίωση των κινηματογράφων με τη δημιουργία των Village και λοιπών.
Και φτάνω επιτέλους στο θέμα μου. Πριν κανά μήνα είδα την Στρέλλα του Πάνου Κούτρα που συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. Την επόμενη βδομάδα πήγα με φίλους να δω την Ακαδημία Πλάτωνος του Φίλιππου Τσίτου και πριν μερικές μέρες πήρα δυο φίλες και κόψαμε εισιτήριο στον κινηματογράφο Ζέα να δούμε τον Κυνόδοντα του Γιώργου Λάνθιμου που κέρδισε δύο βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών! Είναι ο νέος πραγματικά καλός ελληνικός κινηματογράφος.
Στην προβολή που πήγαμε υπήρχαν άλλοι τρεις άνθρωποι. Η ταινία ξεκίνησε και για την πρώτη μισή ώρα προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι γίνεται (δεν είμαστε δα και κριτικοί ούτε φυικά θέλουμε να γίνουμε). Μία πενταμελής οικογένεια ζει κάπου έξω από την πόλη. Οι γονείς έχουν δημιουργήσει ένα φαντασιακό κόσμο για τα παιδιά τους τα οποία φυσικά είναι ενήλικα. Τα αεροπλάνα που περνάνε είναι παιχνίδια που πέφτουν στον κήπο, οι γάτες είναι τέρατα και ούτω καθεξής. Κανένας δεν επιτρέπεται να βγει ή να μπει στο σπίτι εκτός από την Χριστίνα που δουλεύει στο εργοστάσιο του πατέρα και ικανοποιεί τις σεξουαλικές ορέξεις του γιου.
Τα κορίτσια απομονωμένα όπως είναι απ'την πραγματικότητα και τους ανθρώπους, εφευρίσκουν τους δικούς τους τρόπους σεξουαλικής ικανοποίησης και προσπαθούν να καταλάβουν τι συμβαίνει με το σώμα και το μυαλό τους χωρίς την καθοδήγηση και τα ερεθίσματα που χρειάζονται. Τα αποτελέσματα μερικές φορές είναι κωμικά αλλά τις περισσότερες παρότι αστεία δεν σου επιτρέπουν να γελάσεις παρά να περιμένεις το χειρότερο.
 Κατά τη γνώμη μου η ταινία του Λάνθιμου είναι ένας εφιάλτης. Κανείς δεν θά ήθελε να τη δει. Μια μέλετη πάνω στα ανθρώπινα συναισθήματα, ξεγυμνωμένη από οποιοδήποτε συναίσθημα. Η σκηνοθεσία είναι τόσο καλή που κάμερα απλά δεν υπάρχει. Δεν είναι η οθόνη μπροστά μας αλλά το ίδιο το γεγονός. Γινόμαστε μάρτυρες μιας ιστορίας που θα προτιμούσαμε να μην την γνωρίζουμε. Ο Κυνόδοντας χώνεται στη σάρκα μας.

Στην Στρέλλα είναι ακριβώς αυτά τα συναισθήματα που σε αρπάζουν και σε βάζουν μέσα στο πανί. Δεν μπορείς να μείνεις ουδέτερος απέναντι στην τραγικότητα της ηρωίδας. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει στον Κυνόδοντα. Ο Λάνθιμος δεν μας επιτρέπει να ταυτιστούμε με τους ήρωες του αλλά αυτό δεν μας αποτρέπει από το να ζούμε αυτή την ιστορία σαν να'μασταν εκεί.
Δεν ξέρω αν το χάσατε ή αν εγώ έχασα το παιχνίδι -είπαμε: κριτικός δεν είμαι. Γράφω για να σας κινήσω το ενδιαφέρον να πάτε να τη δείτε. Και τον Κυνόδοντα και τη Στρέλλα και την Ακαδημία Πλάτωνος και τις υπόλοιπες φετινές ελληνικές ταινίες. Κάτι κινείται επιτέλους...